A pandemia por COVID-19 puxo de manifesto a carencia de profesionais sanitarios para facer fronte a unha das maiores crises sanitarias da nosa historia. A chegada masiva de pacientes e a modificación da asistencia en centros sanitarios para evitar os contaxios fixeron que algúns procedementos se viran prexudicados e tamén que moitas persoas atrasen revisións imprescindibles polo medo a unha posible infección.
Este é o caso de exames rutineiros de saúde de prevención de tumores como o de mama ou colon ou de enfermidades crónicas como a diabetes ou a hipertensión. Con motivo do Día Mundial Contra o Cancro de Mama, mañá 19 de outubro, o Consello Xeral de Enfermería lanzou unha infografía e un vídeo animado de uso libre no que se dan as pautas que se deben seguir para a detección precoz da enfermidade, pero agora aínda máis nun momento no que se reduciron enormemente as consultas presenciais e é primordial a autoexploración. Nestes momentos o estado, “enfróntase xa á segunda onda da pandemia, que está a deixar miles de contaxios cada día e unha transmisión comunitaria en numerosas zonas do país. Por este motivo, as institucións sanitarias víronse obrigadas a recolocar e reorganizar a asistencia a todos os niveis. Esta situación, debida á escaseza de profesionais que vimos denunciando desde hai anos, fixo que moitas revisións se vexan alteradas ou canceladas, poñendo en perigo a saúde da nosa poboación. Non podemos permitirnos un retroceso no control doutras enfermidades como o cancro de mama, que supón a primeira causa de morte por cancro entre as mulleres”, explica o presidente do Consello Xeral de Enfermería, Florentino Pérez Raia.
Gema Usano, enfermeira do Hospital 12 de Outubro (Madrid), sinala que durante toda a pandemia mantívose a actividade asistencial e desde o seu centro asistencial fóronse adaptando ás circunstancias que impoñía o virus, pero sen perder de vista o seu centro de atención que son as pacientes de cancro de mama. “É certo que o medo das pacientes para acudir a centros hospitalarios, que aínda persiste, pode ser unha das causas de que notásemos unha diminución da incidencia de diagnósticos de cancro de mama en centros públicos. Tamén pode existir unha migración a centros privados, menos saturados nestes momentos”, subliña Usano. A través destes materiais, a Organización Colexial expón os puntos crave para detectar o cancro de mama e lembra a importancia dunha boa autoexploración desde os 20 anos. Facelo unha vez ao mes despois da menstruación, non interrompelo durante o embarazo nin a lactación e sempre da mesmo xeito, buscando o momento e situación que a cada persoa resúltelle máis cómoda. Ademais, as enfermeiras fan un chamamento masivo a toda a poboación para que non abandonen estes controis debido á crise sanitaria do COVID-19. É fundamental acudir ás revisións programadas e en caso de sospeita dalgún síntoma, chamar ao centro de saúde para citarse co profesional sanitario que poida controlar esta anomalía.
“A autoexploración é importante porque nos permite detectar unha porcentaxe de casos de cancro. Á parte das probas diagnósticas, explorarse unha vez ao mes fai que moitos pacientes acudan a unha consulta porque se detectaron un nódulo. Grazas á autoexploración ponse en marcha todo o proceso de diagnóstico. Tendo en conta que pola pandemia sufríronse demoras nas citas, é certo que hai que darlle máis prioridade á autoexploración para actuar de forma precoz”, destaca Usano. Ela mesma explica a necesidade de cumprir tres puntos crave: cando, como e coñecerse. “Debemos saber ‘cando’ facernos a autoexploración, ‘como’ facela e, por último, o ‘coñecerse’ porque coñecendo nosas propias mamas podemos identificar facilmente se existe algún cambio ou modificación”, puntualiza.
Para as mulleres, e máis nun momento sanitario como o actual, resulta vital seguir os consellos de prevención para tentar evitar posibles casos futuros de cancro de mama. En primeiro lugar, e non só para esta enfermidade, hai que manter uns hábitos saudables de exercicio, alimentación e descanso, e evitar o tabaco e as bebidas alcohólicas. Na infografía tamén se apuntan os síntomas que se deben ter en conta como os vultos, endurecemento, avermellado ou dor, entre outras; así como os factores de risco como o envellecemento ou antecedentes xenéticos.
